ماخۆلان یەکێکە لە نەخۆشییە دەروونییە زۆر باوەکان لە منداڵاندا، لە ١٠٠ منداڵ ٨ منداڵ توشی دەبێت، لە ڕەگەزی نێردا نزیکەی دوو ئەوەندەی ڕەگەزی مێیە، دەکرێت منداڵ لە تەمەنێکی زۆر بچوکدا توشی ببێت بەڵام زیاتر دوای چوونە قوتابخانە دەستنیشان دەکرێت، لەلایەن دایک و باوک یان مامۆستاکانیەوە هەستی پێدەکرێت، دەستنیشانکردنی ئەم نەخۆشییە تەنها پشت بە نیشانەکانی دەبەستێت و هیچ جۆرە پشکنینێکی تاقیگەیی یارمەتیدەر نییە.

مامۆستایەک لە شارۆچکەیەکی دورە دەست باشترین خەڵاتی بردەوە کە بڕەکەی (ملیۆنێک دۆلار) بوولە کینیا کە نازناوی باشترین مامۆستای پێبەخشرا.کێبڕکێ لەسەر خەڵاتەکە کرا کەدەزگای فارکی دەیبەخشی بۆ زیاتر لە(١٠) هەزار مامۆستا لە (١٧٩)دەوڵەت.-( پیتر تایتشی) مامۆستای زانست بوو موچەکەی تەرخان کردبوو بۆ یارمەتی دانی خوێندکارە هەتیوو وبێ سەرپەرشتەکان وهەژارەکان لەو قوتابخانەیەی …

انەووتنەوە یەکێکە لە باوترین ڕێگاکان کە لە خوێندنی باڵادا لەلایەن مامۆستایانەوە بەکاردەھێنرێت. ئەمەش دەکرێت زۆر کاریگەربێت، بەمەرجێک بە وریاییەوە پلانی بۆ دابنرێت و بە ھۆشیارییەوە بگەیەندرێت. لەم بابەتە گرنگەدا مامۆستایان فێری ئەوە دەبن کە چۆن پلان بۆ وانەیەکی کاریگەر دابنێن. مامۆستایەک تاگ بکە بۆ ئەوەی سوودمەند بێت.

مامۆستایان هەموو ڕۆژێک مامەڵە لەگەڵ ئەركی ماڵەوەدا دەكەن، بەڵام ئایا بەڕاستی دەزانیت چۆن ئەرکی ماڵەوە بەکاربهێنیت. ئەمانەی خوارەوە ئەو پێنج پرسیارەن کە پێویستە بزانیت لەبارەیانەوە

خوێندنه وه یارمه تیمان ئه دات له هه موو بواره کانی ژیانماندا سه رکه وتوو بین، له خوێندنگا و پاشان کاروباره‌کانمان، پاشان بۆ گه شه کردن وه‌ک تاکێک به ئاشنابونمان به زانیاری نوێ یان به‌وه‌ی که وامان لێبکا هه نگاو بنێینه ناو پێڵاوی کاسێکی تر.

هەوڵدان بۆ سەرنج ڕاکێشانی قوتابییان بەلای وانەکاندا لە پۆلدا، جەنگێکە مامۆستایان هەموو ڕۆژێک لەسەری بەردەوامن. بەڵام جەنگێکی تر کە زۆر بیری لێ ناکرێتەوە، بریتییە لە ئاگاداربوون و سەرنج ڕاکێشانی دایکان و باوکان بەلای ئەوەی چی دەگووزەرێت لە پۆلی منداڵەکانیاندا. پێویستە دایکوباوکان و مامۆستایان پێکەوە کاربکەن بۆ دەستەبەرکردنی دڵنیایی سەرکەوتنی قوتابیان. …

"بەڵام بۆچی دەبێت بچم؟ قوتابخانە خۆش نییە!" ئەمە وتەی منداڵێکی پۆڵی یەکە، لە دایکی دەپرسێت کە بۆچی دەبێت هەموو رۆژێک بچێت بۆ ئەو شوێنەی کە پێیوترابوو کە زۆر خۆش دەبێت، بەڵام لە ئاست ئەو پیاهەڵدانەدا نەبوو.

زۆرێک لە مامۆستایان ڕێگەیەکیان هەیە بۆهێمنکردنەوەی پۆلەکانیان. ئێمە لێرەدا چەند بیرۆکەیەکی باش و هەمە چەشنمان چنیوەتەوە و دەیانخەینە ڕوو بۆ پۆلەکانی بنەڕەتی و ناوەندی و ئامادەیی. تۆی مامۆستا پێویستت بەم نووسینە دەبێت تا ئەو کاتەی بەردەوامی لە وانە وتنەوە، بۆیە لای خۆت بیپارێزە.

مەشقی كاریگەر و بەسود بدۆزەرەوە بۆ چارەسەری رەفتاری تێكدەرانە و سەرنجی خراپ و پێچەوانەی بكەیتەوە پێش ئەوەی ببێت بە كێشە.

پێویست ناکات بیرکاری وەڕسکەر بێت، ببینە چۆن مامۆستایەکی بیرکاری قۆناغی ناوەندی هانی خوێندکاران دەدات بە پەرۆش بن بۆی.