Feropedia پەروەردەيەكى نێودەوڵەتى بە زمانى كوردى 
له ساڵی یه‌كه‌می وانه بێژیم ژماره‌یه‌كی زۆر هه‌ڵه‌ی گه‌وره‌م كرد كه تا ئێستاش ئه‌چمه‌وه قاڵبی خۆم له شه‌رما. هه‌رچه‌ند فێربووم. گونجاوه كه بڵێم، كاتێك دێینه سه‌ر به‌ڕێوه‌بردنی پۆل، زۆربه‌ی ئه‌وه‌ی ئێمه‌ی مامۆستای تازه فێریده‌بین تاقیكردنه‌وه‌یه به ئاگر. وه‌هه‌روه‌ها ژیرانه‌یه كه گوێ له ئامۆژگاری ئه‌و كه‌سانه بگرین كه به‌و ڕێگایه‌دا ڕۆشتوون و پیای سه‌ركه‌وتوون پێش تۆ. ئه‌گه‌ر كێشه‌ت له‌گه‌ڵ كۆنترۆڵ كردندا هه‌یه،لێره‌دا پێنج خاڵ هه‌یه كه له‌ئێستاوه ئه‌توانی ده‌ست بكه‌ی به به‌كارهێنانیان:
1. ده‌نگێكی ئاسایی و سروشتی به‌كاربهێنه
ئایا به ده‌نگێكی ئاسای وانه ئه‌ڵێیته‌وه؟ هه‌موو مامۆستایه‌ك ئه‌توانێ ئه‌مه‌ی له‌بیربێت یه‌كه‌م ساڵی له‌ناو پۆلدا: به‌سه‌ر بردنی ئه‌و چه‌ند مانگه‌ی سه‌ره‌تا به‌قسه‌كردنی ده‌نگێكی سه‌رو ئاستی ئاسایی تا ڕۆژێك ده‌نگت له‌ده‌ست ده‌ده‌یت.
به‌رزكردنه‌وه‌ی ده‌نگمان بۆ ڕاكێشانی سه‌رنجی خوێندكار باشترین ڕێگانیه وه ئه‌و په‌ستانه‌ی دروستی ده‌كات و ئه‌و له‌رانه‌وه‌یه‌ی ئه‌یخاته سه‌ر ژوره‌كه به‌های ئه‌وه‌ی نیه. خوێندكاره‌كان لاسای ئاستی ده‌نگت ئه‌كه‌نه‌وه،له‌به‌رئه‌وه دوربكه‌وه‌ره‌وه له به‌كارهێنانی ئه‌وده‌نگه نیمچه هاواركردنه.ئه‌گه‌ر ئێمه بمانه‌وێت منداڵه‌كان به‌ده‌نگێكی خۆش و ئاسای قسه‌بكه‌ن ده‌بێت ئێمه‌ش وابكه‌ین.
هه‌روه‌ها تۆ ده‌ته‌وێت جیاوازی له‌تۆنی ده‌نگتدا بكه‌ی. ئه‌گه‌ر داوا له خوێندكاره‌كانت بكه‌ی كه ده‌فته‌ری تێبینی لاببه‌ن و بگه‌ڕێنه‌وه بۆ گروپه‌كانیان دڵنیابه له‌وه‌ی كه تۆنێكی هه‌واڵی و ڕاگه‌یاندن بێت، ئه‌گه‌ر پرسیار له‌سه‌ر كه‌سایه‌تیه‌كی چیرۆكێكی كورت ده‌كه‌ی یاخود ده‌رباره‌ی ده‌ستكه‌وته‌كانی ئیمپراتۆری ڕۆما تۆنێكی سه‌رنج ڕاكێش و گفتوگۆئامێز به‌كاربهێنه.
2.ته‌نها كاتێك قسه‌بكه كه خوێندكاره‌كانت ئاماده و بێده‌نگن
ئه‌م پارچه ئاڵتونیه له‌ساڵی یه‌كه‌ممدا له‌لایه‌ن مامۆستایه‌ك كه بیست ساڵ خزمه‌تی هه‌بوو پێمدرا. پێی وتم كه‌ئه‌بێ ته‌نها چاوه‌ڕێ بم وه پاشان زیاتر چاوه‌ڕێ بم تاكو هه‌موو خوێندكاره‌كان بێده‌نگ ده‌بن.
له‌به‌رئه‌وه تاقیمكرده‌وه، به‌ره‌نگاری حه‌زبه‌قسه‌كردنم كرده‌وه. هه‌ندێ جار زیاتر له‌وه‌ی به‌خه‌یاڵما ده‌هات ده‌وه‌ستام بۆی. به‌هێواشی به‌ڵام به دڵنیایی، خوێندكاره‌كان ده‌ستیانده‌كرد به ئاماژه‌كردن بۆ یه‌كتر” ئه‌و ئه‌یه‌وێت شتێكمان پێبڵێت، ” “ده‌ی بێده‌نگ بن،” وه “ده‌ی هاوڕێیان بێده‌نگ بن”.( هه‌مووئیشه‌كه‌یان بۆم ده‌كرد!)
خۆڕاگریه‌كه‌م سودمه‌ند بوو. ئه‌وه‌ی تۆش سودی ده‌بێت. به‌م شێوه‌یه‌ش ده‌نگت ده‌پارێزیت.
٣. ئاماژه‌ی ده‌ست به‌كاربهێنه له‌گه‌ڵ هه‌ندێ په‌یوه‌ندی بێ قسه
هێشتنه‌وه‌ی یه‌ك ده‌ست له هه‌واداو چاوخستنه سه‌ر خوێندكاران ڕێگایه‌كی باشی بێده‌نگكردنی پۆل و وه سه‌رنج ڕاكێشانیان بۆلای خۆتە. هه‌ندێك كاتی ده‌وێت تاخوێندكاره‌كان تاڕادێن به‌مه وه‌ك ڕۆتینێك، به‌ڵام زۆرباش كارده‌كات. با ده‌ستیان له‌گه‌ڵت به‌رزبكه‌نه‌وه تاهه‌موویان ته‌واو ده‌بن. پاشان ده‌ستت داگره‌و قسه‌بكه.
كوژاندنه‌وه‌ی گڵۆپه‌كان به خێرای بۆسه‌رنج ڕاكێشان كؤنه به‌ڵام ئاڵتونیه. هه‌روه‌ها ده‌توانیت وه‌ك شتێكی ڕۆتینی به‌كاریبهێنیت تابزانن كه‌سێ خوله‌كیان هه‌یه تائه‌ركێك ته‌واو بكه‌ن یان شوێنێك پاكبكه‌نه‌وه، وه هه‌روه‌ها.
له‌گه‌ڵ خوێندكاری منداڵتر هه‌وڵده سێ جار چه‌پڵه لێبده‌ی، وه منداڵه‌كان به‌خێرای دووجارچه‌پڵه لێبده‌نه‌وه. ئه‌مه ڕێگه‌یه‌كی خۆش و چالاكه تاسه‌رنجیانی پێڕاكێشیت و هه‌موو چاویان له‌سه‌رت بێت.
٤. چاره‌سه‌ری كێشه‌ی ڕه‌فتار بكه به خێرای و ژیرانه
دڵنیابه له‌وه‌ی كه چاره‌سه‌ری كێشه‌ی نێوان خۆت و خوێندكارێك یان له نێوان دوو خوێندكاردا بكه‌ی به زۆرترین خێرای كه‌بكرێت. هه‌ستی خراپ لای تۆ یان خوێندكاره‌كانت زۆربه‌زووی له گردۆكه‌وه گه‌شه‌ده‌كه‌ن بۆ چیا.
ئێستا، بۆ چاره‌سه‌ری ئه‌و كێشانه به‌ژیرانه، تۆو ئه‌و خوێندكاره دور بكه‌ونه‌وه له‌وانی تر، هه‌ر له‌به‌ر ده‌رگای پۆله‌كه‌دا. بوه‌سته تادوای وانه‌كه ئه‌گه‌ر كرا، دوربكه‌وه‌ره‌وه له پچڕانی وانه‌كه. هه‌ندێك پرسیاری ساویلكه بكه وه‌ك،” چۆن ده‌توانم یارمه‌تیت بده‌م؟” منداڵه‌كه تاوانبار مه‌كه به هیچ شتێك. واڕه‌فتار بكه كه گرنگی پێده‌ده‌ی ئه‌گه‌ر ته‌نانه‌ت هه‌ستێكی پێچه‌وانه‌شت هه‌بێت له‌وكاته‌دا. خوێندكاره‌كه زور جار ته‌سلیم ده‌بێت چونكه له‌وانه‌یه ئه‌و چاوه‌ڕێ بوبێت تۆ توڕه ببیت و به‌ره‌نگاری ببیته‌وه.
وه ئه‌گه‌ر پێویست بوو له‌كاتی وانه‌دا ره‌فتارێكی خراپ ڕاست كه‌یته‌وه، هه‌میشه ڕێگه‌یه‌كی ئه‌رێنی به‌كاربهێنه. بڵێ، “وادیاره پرسیارێكت هه‌یه؟” له‌جیاتی، “بۆچی ئه‌ركه‌كانت به‌جێ ناهێنی و قسه‌ده‌كه‌ی؟”.
كاتێك كه خوێندكاره‌كانت كێشه‌یان له‌گه‌ڵ یه‌كتر هه‌یه پێيان بڵێ كه‌له‌كاتی نانی نیوه‌ڕۆدا بێن بۆلات پێش یان دوای قوتابخانه. زمانێكی بێلایه‌ن به‌كار بهێنه چونكه تۆ وه‌ك ناوبژیوانێك ڕه‌فتار ده‌كه‌ی، یارمه‌تیان ده‌ده‌ی كێشه‌كانیان به ئاشتیانه چاره‌سه‌ر بكه‌ن یان به‌لای كه‌مه‌وه به‌ڕه‌زامه‌ندی شه‌ڕ ڕاگرن.
5.با هه‌میشە وانه‌كه‌ت باش دیزاین كرابێت و سه‌رقاڵكه‌ر بێت
ئه‌م خاڵه له‌هه‌مووی گرنگتره. له‌وانه‌یه ئه‌و وته‌یه‌ت بیستبێت ” ئه‌گه‌ر پلانت نه‌بێت بۆ ئه‌وان، ئه‌وان پلانت بۆداده‌نێن”. هه‌میشه پلانی زیاده‌ت هه‌بێت. واباشتره كاتت بۆ نه‌مێنێته‌وه تاوه‌ك و وانه‌كه‌ت كورتبهێنێت.
له‌ئه‌زموونی ڕاسته‌وخۆ دوای تێبینى كردنێكی زۆری پۆله‌كان، شتێك كه به‌دڵنیای ئه‌یزانم ئه‌وه‌یه: خوێندكاری بێزار یه‌كسانه به كێشه! ئه‌گه‌ر وانه‌كه خراپ داڕێژرابێت،
زۆرجارمه‌جالی قسه‌كردنێكی زۆری بۆ مامۆستاكه تێدایه، هه‌روه‌ها مانه‌وه‌ی ته‌واو له‌سه‌ر وانه‌كه نابێت و خوێندكار دۆزینه‌وه‌ی كه‌م ده‌بێت. هه‌موومان ئه‌زانین كه وانه‌ی سه‌ركه‌و‌توو بیركردنه‌وه‌ی جدیانه‌و كاتی پێویسته. وه به‌دڵنیایه‌وه شایه‌نی ئه‌وه‌یه له‌به‌ر زۆر هۆكار.
ئه‌زموونی به‌ڕێوه‌بردنی پۆلت له‌گه‌ڵمان به‌ش بكه: ڕووبه‌ڕووی چ جۆره ناڕه‌حه‌تیه‌ك ئه‌بیته‌وه؟ چ جۆره ستراتیجیه‌ك باش كاری كرده‌وه بۆخۆت و خوێندكاره‌كانیشت؟
سه‌رچاوه‌ی بابه‌ت: ئيره ببينه
سه‌رچاوه‌ی وێنە: ئيره ببينه
وه‌رگێڕ: كانی عبدالله
هه‌ڵه‌چن: دابان بەهمەن أحمد
ده‌نگ: لانه سواره
دیزاینه‌ری وێنه: فێرۆپيديا
