Feropedia پەروەردەيەكى نێودەوڵەتى بە زمانى كوردى پرسيارمان له كۆمه‌ڵه‌كه‌مان كرد چين ئه‌وشتانه‌ى واده‌كه‌ن مامۆستايان ببنه كه‌سانى هه‌رده‌م له‌يا‌دنه‌كراو… ئه‌وان به‌وجۆره دواتر وه‌ڵاميان داينه‌وه.
مايكڵ فۆڵێى, مامۆستاى وانه‌ى شانۆيى( شكسپير)ى قۆناغى ئاماده‌يم, به كه‌سێكى به‌زه‌بر لاى ئێمه ناسرابوو. له‌كاتى خوێندكاريمدا, جارێك خۆم و هاوڕيكانم به‌لاى نزيك پۆلى وانه‌وتنه‌وه‌كه‌يدا ڕێمان كرد, ڕاسته‌وڕاست به‌ڕێكه‌وت چاومان بڕييه په‌نجه‌ره‌ى سه‌ر ده‌رگاى پۆله‌كه‌ى; بينيمان كه ئه‌و به‌شێوه‌يه‌كى شێتگيرانه خه‌ريكى دەست ڕاوەشاندنە به‌سه‌ر خوێندكارێكى به‌سته‌زماندا و خوێن ته‌وێڵى ناوچه‌وانى گرتووه.
له‌ڕاستيدا, ئێمه سه‌ره‌تا تۆقاين. به‌ڵام من خۆم پاشتر ئه‌وه‌م بۆده‌ركه‌وت كه مامۆستا فۆڵێى ڕاستيه‌كه‌ى مه‌به‌ستى هێرشكردنه‌سه‌ر خوێندكاره‌كه نه‌بوو له‌وێدا. ئه‌و ته‌نيا ڕۆڵى كه‌سێتيى ئۆسێلۆى ده‌گێڕا و, بۆ ئه‌وه‌ش خۆى پڕكردبوو له جۆرێك ئيحساسى دڵپيسيى-( وه‌ك يه‌كێك له چه‌قى باسى خودى شانۆنامه‌كه)-و ده‌يويست له‌و نێوانه‌دا واهاى بنوێنێت بۆى كه چۆن ته‌نانه‌ت شتانێكى كه‌م بايه‌خيش تواناى هه‌ره‌سپێهێنانى ژيانى به‌هێزترين پياوانى سه‌ركرده‌ى هه‌يه. مامۆستا فۆڵێى ئه‌م جۆره نواندنه‌شى بۆ هه‌موو شاكاره‌كانى شكسپير ئه‌نجامداوه و, هه‌ڵيداوه به‌رده‌وام به‌رجه‌سته‌ى هه‌رە بچوكترينى ورده كاريگه‌ريى ئيحساسى كه‌سێتيه‌كانى ناو شانۆنامه‌كانى ده‌ربهێنێ و به‌دڵ ڕۆڵى جه‌وهه‌ريى خۆيان دراماتيكييانه پێبدات, له‌وانه‌ش ڕۆڵى: كاراكته‌رى “په‌ك”ى سه‌ربه‌گۆبه‌ن(يان ڕۆبن گۆدفێڵۆو__ جنۆكه كه‌تنچييه‌كه له شانۆنامه‌ى”خه‌ونى شه‌وێكى گه‌رمه‌ى هاوين”, جولێت له پێش ده‌رگاى مه‌رگدا-( كۆتايى چركه‌سات تراژيدئامێزه‌كه‌ى مه‌رگى قه‌ده‌رى خۆشه‌ويستييه‌كه‌ى خۆى له‌پێشده‌م جه‌سته‌ى سارد ڕاكشاوى ڕۆميۆى خۆشه‌ويستيدا), ساتى ڕۆڵده‌ركه‌وتنى گۆڕهه‌ڵكه‌نە‌كه و به‌حوزنه‌وه يادكردنه‌وه‌ى كه‌لله‌سه‌رى ڕۆژگارێك زيندووى “يۆرك”ى گاڵته‌گێڕى ناوكۆشكه‌كان-( وه‌ك به‌شێك له كاراكته‌رپێدراو په‌ندئامێز له‌ناو شانۆنامه‌ى تراژيديى هاملێت) له‌پێشده‌م هاملێتدا.
ڕاستييه‌كه‌ى, لێره‌وه ئيدى ترس و تۆقان بۆ من لانيكه‌م بوون به‌شێك له سه‌رچاوه‌ى يادگه‌ى هۆشبزواندنم. هه‌ر بۆيه‌شه, من تائێستا هه‌رگيز ئه‌و مامۆستايه‌م له‌يادنه‌كردووه.
له بوارى په‌روه‌رده‌دا, هه‌ميشه قسه و باسگه‌لێكى زۆر هه‌ن ده‌رباره‌ى جۆرى ڕۆڵى پێوه‌ره گشتييه‌كان, په‌يڕه‌و(مه‌نهه‌ج)ى خوێندنه‌كان, هه‌ڵسه‌نگاندن و تاقيكردنه‌وه‌كان, به‌ڵام كاتێك باس دێته سه‌ر ئه‌وه‌ى بمانه‌وێت له كه‌سه‌نانێكى ته‌مه‌ن هه‌ڵكشاو بپرسين داخۆ چين ئه‌و شتانه‌ى ده‌رباره‌ى بوارى په‌روه‌رده, دواى ساڵانێكى زۆر دووركه‌وته‌نه‌وه‌يان له خوێندنگا, هێشتا له ياد و بيرياندا وه‌ك خۆى ماوه‌ن, بێگومان وه‌ڵامه‌كان هه‌ميشه يادى باسكردنى باشترينى مامۆستاكانيانه. كه‌واته, له‌باره‌ى كه‌سانى په‌روه‌رده‌كارى نموونه‌ييه‌وه, هاوشێوه به مامۆستاى شانۆ, مايكڵ فۆڵێى, كه ڕۆڵێكى له‌يادنه‌كراوى وه‌ك نموونه لێره‌دا به‌جێهێشتووه, قسه و باسه‌كان چێن له‌و باره‌يه‌وه بوترێن? ئه‌گه‌ر مه‌سه‌له‌ى شتانێكى وه‌ك په‌يڕه‌وى خوێندن-(مه‌نهه‌ج) و ڕێگاكانى وانه‌وتنه‌وه شتانێكن له بوارى په‌روه‌رده‌دا كه به تێپه‌ڕينى كات له ياد يان تۆمارى يادى هه‌ر يه‌كێكماندا بيرده‌چنه‌وه و تاسه‌ر تۆمار نابن, ئه‌ى كه‌واته بۆچى دواى ساڵانێكى زۆر هێشتا يادى هه‌ندێك مامۆستا له يادگه‌ماندا هه‌ر له‌بيرناچن? ئێمه به‌م جۆره ده‌ستمان دايه پرسيار كردن و مه‌راقامان بوو له‌و ڕووه‌وه ئيدى شتانێك بزانين: چين ئه‌و تايبه‌تمه‌نديانه‌ى كه هه‌ندێك له مامۆستايان ده‌كه‌نه كه‌سانى گۆڕانكاريهێن له ژياندا?
بۆ وه‌ڵامدانه‌وه‌ى ئه‌و پرسياره‌ش, ڕاسته‌خۆ داواى ڕاپرسينمان له كۆمه‌ڵه گروپى فه‌يسبووكى تايبه‌ت به خۆمان كرد و, زياتر له حه‌وت سه‌د وه‌ڵام به شێوه‌ى ڕاى مامۆستا, خوێندكاران و دايكان و باوكان هاتنه‌وه به‌رده‌ست. كاتێكيش ده‌ستمان به شه‌ن‌وكه‌وكردنى وه‌ڵامه‌كان كرد, له وه‌ڵامه‌كاندا كۆمه‌ڵێك شه‌قڵى دونيابينيى جيا له نێوان ته‌مه‌نه‌كان, ناوچه جوگرافييه‌كان و ته‌نانه‌ت بابه‌ته‌كانيش بۆ ئێمه به‌دياركه‌وتن.
“مامۆستايانى گۆڕانكار” يارمه‌تى خوێندكاره‌كانيان ده‌ده‌ن هه‌ست به دڵنيايى بكه‌ن
توێژينه‌وه‌كه له‌م باره‌يه‌وه ڕێك وڕه‌وانه به‌م جۆره ده‌بێژێت: خه‌ڵكى ناتوانن فێربن ئه‌گه‌ر له دڵه‌ڕاوكێدابن, بترسێنرێن, يان له زامێكى ده‌روونيى قوڵدا بژين. بارى دڵنيايى ياخود سه‌لامه‌تيى به‌شێكه له كه‌ره‌سته‌ى ده‌ستپێككارى بوارى په‌روه‌رده. جێگه‌ى سه‌رسوڕمان نييه, كه ژماره‌يه‌كى زۆرى خوێنه‌ره‌كانمان ئه‌وه‌يان وه‌بيرهاته‌وه كه باشترينى مامۆستاكانيان خاوه‌ن كلتورێك له دڵنيايى و پشتيوانين له پۆله‌كانياندا, ئيدى له‌بارى فيزيكيى بێت, سۆزداريى يان بارى مه‌عريفيى.
كريستينا گۆرستچ مۆداف مامۆستا هيڵله‌رى قۆناغى سێهه‌مى كاتى خۆى به كه‌سێك كه خاوه‌ن “وجودێكى ئارامييبه‌خش” بووه بۆى وه‌سف ده‌كات. ئه‌و ده‌لێت: “هه‌ميشه دڵنيايى و متمانه‌ى به من ده‌به‌خشى.” هه‌ر بۆيه كه كاتێك ئه‌گه‌ر خوێندكار له‌ماڵه‌وه‌يدا دڵنيايى كه‌متر هه‌بێت بۆى, ده‌كرێت خوێندنگا په‌ناگه‌يەكى ئارام و پێشوازيكه‌رى دووه‌م بێت بۆى. جاكوڵين مه‌كداوڵيش به په‌رۆشه‌وه يادى مامۆستاى قۆناغى شه‌شه‌مى كاتى خۆى ده‌كاته‌وه:” ئه‌و كه‌سێكى دڵنيايى و سه‌قامگيربه‌خش بوو بۆم. هه‌موو ئه‌وه‌ى ئه‌و ده‌يويست له مندا ده‌يبينيه‌وه و خاوه‌ن كه‌سايه‌تيه‌كى نه‌گۆڕبوو له‌م ڕووه‌وه بۆم كاتێك شته‌كان له ژيانمدا به جۆرێكى ترى نه‌خوازراو ده‌بوون بۆم.”
چيرۆكگه‌لێكى زۆريش هه‌بوون ده‌رباره‌ى ئه‌وانه‌ى كه كاتى خۆى كه‌سانى خاوه‌ن پێداويستى تايبه‌ت بوون له بوارى په‌روه‌رده و فێربووندا كه مامۆستايانى پاڵپشتيبه‌خش و دڵنيايىبه‌خشيان وه‌ك په‌ناگه‌يه‌كى ئارام و هانده‌ر بۆ خۆيان بينيوه‌ته‌وه. مامۆستاى به‌هه‌ره‌مه‌ندى بوارى داڕشتن و نوسين له خوێندنگاى ئه‌يمى ڕۆتمان, مامۆستا هێريس, ” كچه خوێندكارێكى مات و كه‌مدوو له ڕيزى دواوه‌ى پۆله‌كه‌ى و هاوكات كه كه‌م توانا له بوارى خوێندنه‌وه و نوسين هێنايه ئه‌و باره‌ى واقعييه‌ى هه‌ست بكات كه ئه‌و له بابه‌ت بوارى هۆنراوه‌دا خاوه‌ن ده‌ربڕينێكى تايبه‌ته.”
مامۆستايانى گۆڕانكار خاوه‌نى شه‌وق وسۆزێكى ده‌ستاوده‌ستپێكه‌رن( ته‌شه‌نپێكردنى هه‌مان نه‌ريت بۆ كه‌سانى تر)
شه‌وق و سۆزى ڕۆحى بوارى په‌روه‌رده له گيانى باشترينى مامۆستاكانيدايه— وشه‌ى “شه‌وق و سۆز” چل و پێنج جار له وه‌ڵامى كۆمه‌ڵه‌كه‌مانه‌وه ناوه‌ڕۆكى به‌ديار كه‌وت— بۆيه مامۆستايانيش ده‌توانن ئه‌م جۆش وخرۆشه ده‌روونييه هانده‌ره وه‌ك نه‌ريت له خۆيانه‌وه بۆ خوێندكاره‌كانيان ده‌ستاوده‌ست پێبكه‌ن.
جێنيفه‌ر ڕييس لاى خۆيه‌وه بيريه‌تى كه شه‌وق و سۆزى مامۆستاى وانه‌ى بيركارييه‌كه‌ى بۆ مادده‌كه‌ى, مامۆستا ده‌ييڤ بۆك, شه‌وق و سۆزێكى “ده‌ستاوده‌ستپێكه‌ربوو”: وانه‌يه‌كى ته‌واو سه‌رنجڕاكێشى پێشكه‌ش ده‌كرد به‌جۆرێك كه حه‌ز و مه‌راقى زانينمانى به‌لاى خۆيدا سه‌رقاڵ ده‌كرد و, كاتيشى پێده‌داين تا له‌ڕێگه‌ى شيكارى خۆمانه‌وه به ئه‌نجامى پرسياره پێدراوه‌كانى بگه‌ين.” جيا له بابه‌ت وانه‌ى بيركاريى, ڵيسه مێرى وايه‌ڵسيش هه‌نووكه سوپاسى مامۆستا داڤيد سيدوێڵ, مامۆستاى وانه‌ى ميوزيكى كاتى خۆى كرد, كه ” عاشقبوون له‌به‌رامبه‌ر وانه‌ى ميوزيك, ڕيزگرتن له پيشه‌كه‌مان و هه‌ميشه شه‌وق و سۆز له‌به‌رامبه‌ريدا تا ئه‌و جێگه‌ى ده‌توانين!” له‌و ڕووه‌وه پێده‌به‌خشين. هه‌ميشه شه‌وق و سۆزى مامۆستا له‌پێش لانيكه‌مى كات و سه‌رده‌مه‌كه‌يه‌وه‌يه‌تى: جێسيكا چيادۆ بسيرۆڤيچ يادى مامۆستاى كۆتا ساڵى وانه‌ى ئينگليزييه‌كه‌ى, مامۆستا ئان گۆدين, وه‌بيردێته‌وه, كه ” چۆن به ئه‌ده‌بياتێكى فره‌كلتوره‌وه دڵسۆزانه داكۆكى له ناساندن و وتنه‌وه‌ى ناوه‌ڕۆكى وانه‌كانى ده‌كرد پێشتر له هه‌ركه‌سێك كه به‌گرنگيه‌وه له‌م ڕووه‌وه له به‌هاى مه‌سه‌له‌كه‌ى ده‌ڕوانى. ئه‌و له‌ڕاستيدا كه‌سێكى پێشه‌نگ و خاوه‌ن ڕۆحێتێكى دژه‌باو بوو.”
مامۆستايانى گۆڕانكار نموونه‌ى سه‌بر و ئارامگرتن له خۆيانه‌وه ده‌كه‌نه ڕێنوێيى بۆ خوێندكاره‌كانيان
فێربوون پڕۆسه‌يه‌كى دوورودرێژى خاووخليچك و به‌سه‌رئێشه‌يه. وه‌ك ده‌زانرێت پۆله‌كان به خوێندكاران پڕده‌كرێن—هه‌ندێك جار به جارێك زياتر له سى خوێندكار له پۆلێكدا—كه هه‌ر يه‌كێكيشيان هه‌ر ڕۆژه‌و به جۆرێك پێويستى سۆزدارى جياوا‌زه‌وه دێنه‌وه و, به‌خێراييه‌كى جياوازتر له هه‌ر ڕۆژانێكى تر چاوه‌ڕئ ده‌كرێت فێربن. ئه‌وه‌ى گرنگه لێره‌دا, پێويسته مامۆستايانى گۆران به ژيانداهێن ڕێگه‌يه‌كى ئارامهێن له نێو گه‌رمه‌ى هه‌موو ئه‌م سه‌رقاڵيى و قه‌ره‌باڵخيه‌دا بدينه‌وه و ڕۆڵێكى پشوودرێژانه له مه‌يدانه‌كه‌دا بگێڕن و, كات و پشتيوانى پێويستى خۆيان به خوێندكاران له‌وه‌ى پێويستيان پێيه‌تى بۆ فێربوون له‌و ڕووه‌وه بيبه‌خشن.
جوديى بێرێرا يادى مامۆستاكه‌ى پۆلى سێيه‌مى خۆى, مامۆستا بێرنى گڕێف, ده‌كاته‌وه: “ئه‌و ده‌چووه قوتابخانه ئاماده‌ييه‌كه‌ى خۆمان و له‌وێ كتێبى بۆ ده‌هێنام تا بيان خوێنمه‌وه. يه‌كێك بووه له‌و مامۆستا هه‌ره به‌سه‌بر و ئارامانه‌ى كه من تا ئێستا هه‌مبووبێت. زۆرى به‌من ده‌به‌خشى له‌كاتكێكدا ده‌شێت من كاتى خۆى سه‌رئێشه‌ش بووبێتم بۆى!” هه‌ندێك له مامۆستايان هه‌ر به‌ته‌نيا نموونه‌ى سه‌بر و ئارامگرتن له سروشتى هه‌ڵسوكه‌وتى خۆيانه‌وه ناگوێزنه‌وه بۆ به‌رامبه‌ر, به‌ڵكو هه‌ندێك جار ئه‌مه‌ش وه‌ك جۆرێك كارامه‌يى پيشه‌يش له ژياندا وه‌ك وانه ده‌ڵێنه‌وه به به‌رامبه‌ر. جه‌يمس لام گوتى: “من له‌كاتى خوێندكاريمدا به‌رده‌وام په‌له‌په‌لم بوو له‌وه‌ى ئه‌نجامى خێراى كاره‌كانم ببينم و به‌وهۆيه‌شه‌وه هه‌ڵه‌گه‌لێكى زۆرم ده‌كرد. مامۆستا ئينگرام فێرى كردم كه هێمن بم و بارى سه‌قامگيريى بيركردنه‌وه‌ى خۆم پێش ئه‌نجامدانى كاره‌كه ڕاگرم.”
ئه‌م حاڵه‌ته‌ى دواترينيش كه باسى فێربوونه له ئه‌نجامى هه‌ڵه‌وه له‌لايه‌ن زۆرێك له توێژينه‌وه‌كانه‌وه پێشتر پشتڕاستكراوه‌ته‌وه. كارێن سپێنسه‌ر, كه له پێشوودا خوێندكار بووه خۆى, ئه‌وه ده‌هێنێته‌وه ياد و ده‌ڵێت كه, سوزن گێڵكه‌ى, مامۆستاى وانه‌ى ئه‌لجه‌بر له ئاماده‌يى, ئارامگرانه خوێندكاره‌كانى له‌سه‌ر ئه‌وه فێرده‌كرد كه” ئاساييه ئه‌نجامدانى هه‌ڵه له كاره‌كاندا و, دواتر فێربوون لێيانه‌وه و هه‌وڵى سه‌رله‌نوێ ئه‌نجامدانه‌وه‌ى كاره‌كان. هه‌رگيز واى له خوێندكاره‌كانى نه‌ده‌كرد له‌و باره‌يه‌وه هه‌ستێكى نه‌رێنييان بۆ دروست ببێت. هيوادارم منيش وه‌ك مامۆستايه‌ك وابكه‌م كه ئه‌و-( مامۆستا سوزن گێڵكه‌ى)- شانازى به‌وه‌وه بكات كه منيش ئێستا هه‌مان بيركردنه‌وه‌ى ئه‌وم بۆ وتنه‌وه‌ى وانه‌ى بيركاريى به خوێندكاره‌كانم له‌و نێوانه‌دا پياده‌ده‌كه‌م.”
مامۆستايانى گۆڕانكار ده‌زانن كه‌ى ده‌بێت له كاره‌كانياندا وه‌ك پێويست تووندبن
ئه‌گه‌ر مامۆستايانى گۆڕانكاريهێن به ژياندا كه‌سانى به‌سه‌بربن, ئه‌وا ده‌شزانن كه‌ى ده‌بێت ئه‌وان بارى هه‌ڵسوكه‌وتيان بگۆڕن و تووندبن. ئه‌وان له‌و جۆره مامۆستايانه‌ن كه هه‌رده‌م گيانى ڕكابه‌رايه‌تى به‌به‌ر ئێمه‌دا ده‌كه‌ن تا ببينه خوێندكار و كه‌ساناێكى باشتر—وه هه‌ميشه‌ش ئاستى خواست و ئامانجه‌كانيان باڵاتر ده‌كه‌ن و هه‌مان شتيش له ئێمه داواده‌كه‌ن. له‌م باره‌يه‌وه, به‌لاى كڵێيه‌ر بوش, ئه‌و كه‌سه به‌ڕێز زيمێرمه‌ن بوو, مامۆستاى ئينگليزيى پۆلى دوانزه‌يه‌مى. ” كاره‌كه‌مم به‌زوويى ته‌واو كرد و هه‌وڵمدا له كۆڵ خۆمى بكه‌مه‌وه. به‌ڵام دواتر ماۆستاكه‌م به‌هۆى خراپى ئه‌نجامى كاره‌كه‌مه‌وه بانگى كردم و له‌وباره‌يه‌وه له‌ڕوومدا وه‌ستايه‌وه. له‌ڕاستيدا, له‌ڕووداوه‌ستانه‌وه‌م له‌لايه‌ن ئه‌وه‌وه بووبه‌هۆى ئه‌وه‌ى من به‌خۆمدابچمه‌وه و زياتر توانا شاراوه‌كانى خۆم به‌گه‌ڕبخه‌م. هه‌ربۆيه, من ئێستاكه مامۆستاى وانى ئينگليزيم و, ئاواته‌خوازم ڕۆژێك ڕێكه‌وتى ئه‌وه‌م بۆ دروست بێت كه بيبينم و سوپاسى بكه‌م.”
مامۆستايانى تووند هه‌ر به‌ته‌نيا خوێندكاره‌كان له‌و ڕووه‌وه له ئاستێكى به‌رزى ستانداردا له چوارچێوه‌ى كارى مه‌عريفه‌ى وانه‌ى پۆله‌كاندا ڕاگيرناكه‌ن— به‌ڵكو هه‌ندێك كات زياتر له‌وه‌ش هه‌ندێكيان چواچێوه‌ى تواناكانى خوێندكار ده‌به‌نه ده‌ره‌وه‌ى پۆله‌كانيش. هێزه‌ر مايڵس, مامۆستاكه‌ى خۆى, مامۆستا ئالان ئێدواردى وانه‌ى ئێنگليزيى وه‌بيردێته‌وه, كه ئاسۆى بيركردنه‌وه‌ى ئه‌وى فراوان كرد و هه‌ميشه‌ش” ڕه‌زامه‌نديه‌كى زۆرى به خوێندكاره‌كانى ده‌به‌خشى و گوژمێكى زياترى ده‌داينێ تا زياتر له مه‌وداى ئه‌و شوێنه‌ى تێدا ده‌ژياين ئاسۆى تێگه‌شتنه‌كانمان به‌رفراونتر بكه‌ين. هه‌ميشه لاى وابوو كه ئێمه توانامان هه‌يه زياتر و زياتر بكه‌ين و, فێرى ده‌كردين له شوێنكدا نه‌گيرسێينه‌وه.” وه هه‌روه‌ها باربارا مينكڵه‌ريش وه‌ك كه‌سێكى تر ستايشى مامۆستاكه‌ى كاتى خۆى, مامۆستا سميسى كرد و به‌م جۆره وتى:” ئه‌و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ى ڕيزى زۆرى لێده‌گرتين, به‌ڵام له وانه‌كانيشدا هه‌ندێك كات له‌ڕووشماندا ده‌وه‌ستايه‌وه له پێناو ئه‌وه‌ى بتوانين توانا شاراوه‌كانمان باشتر به‌گه‌ڕبخه‌ين. له‌ڕێگه‌ى ده‌ستبردنى بۆ ئه‌ده‌بياتى وجووديى فه‌ڕه‌نسيى-( ئه‌ده‌بياتى قوتابخانه‌ى بوونگه‌رايى—ژان پۆڵ سارته‌ر, ئه‌لبێرت كامۆ, گابرێل مارسێل, سيمۆن دى بوڤێر و چه‌ندانى تر…)-وه تواناكانى ئێمه‌ى زياتر قوڵتر و قاڵتر ده‌كرده‌وه. ده‌بوو ئێمه به‌و هۆيه‌وه له‌سه‌ر شانۆ و شاكاره ئه‌ده‌بييه‌كان قسه بكه‌ين, ڕۆڵ بگێڕين و هه‌ريه‌كه‌مان به‌ته‌نيا هێڵى گشتيى فكريى بابه‌ته‌كان و ئامانجه‌كان له‌و باره‌يه‌وه ڕوونبكه‌ينه‌وه به نوسين. ئه‌و هه‌م له‌گه‌ڵ ئێمه پێده‌كه‌نى, هه‌م توڕه و بێزاريش ده‌بوو لێمان و هه‌م هه‌ندێك كاتيش ئاهه‌نگ و خۆشيى له‌گه‌ڵمان ده‌گێڕا.”
مامۆستايانى گۆڕانكار باوه‌ڕيان به خوێندكاره‌كانيان هه‌يه( وه يارمه‌تيشيان ده‌ده‌ن تا خوێندكاره‌كان خۆشيان باوه‌ڕيان به خۆيان هه‌بێت)
هێزى باوه‌ڕ و متمانه‌ى ڕاست وڕه‌وان و ساده‌ى مامۆستا به خوێندكار نزيك به حه‌فتا جار له وه‌ڵامى به‌شداربووان بۆ پرسياره‌كه‌ى سه‌ره‌تاى ئێمه به‌دياركه‌وت له گه‌ڕانه‌وه‌ى وه‌ڵامه‌كاندا. ئاشكرايه, زۆربه‌مان له قۆنه‌غه‌كانى ژياندا هه‌ندێك كات هه‌ندێك گومان له خۆكردنمان بۆ دروستبووه. به‌ڵام ئه‌مه لاى خوێندكاران جياوازدێته‌وه و, ڕه‌نگه ئه‌م حاڵه‌ته خوێندكاران له چالاكى و جوله‌ى كار بخات. لێره‌دايه كه ڕۆڵى هاندانى مامۆستايانى گۆڕانكاريى به ژيانداهێن گرنگه, چونكه تايبه‌تمه‌نديى ئه‌وه‌يان تێدايه توانا شاره‌واكان له خوێندكاراندا بديننه‌وه, له‌كاتێكدا كه هه‌ندێك له مامۆستايانى تر ئه‌و تايبه‌تمه‌ندييه‌يان نييه, وه بتوانن به تايبه‌تمه‌نديى ڕۆحێتى نه‌پسان كه له‌خۆياندا هه‌يه, يارمه‌تيده‌رى خويندكارانيش بن تا بتوانن هه‌مان گرنگى ڕۆحێت له خۆشياندا بديننه‌وه.
مامۆستاى بايه‌لۆجيى قۆناغى ئاماده‌يى, مامۆستا كيرياكۆس ئه‌و كه‌سه بوو لێره‌دا كه هاوكاريى ڕاچڵ پۆفى كرد توانا شاراوه‌كانى خۆى بدۆزێته‌وه:” پێى وتم كه من زيره‌كم. به‌ڵام پێويستم به‌وه‌يه كه بڕوام به خۆم بێت. ئه‌و ئه‌وكات كه من هێشتا خوێندكارى خۆى بووم وه‌فاتى كرد, وه من زۆر بۆى داخ له‌دڵ بووم و گريام وه‌ك بڵێى ئه‌ندامێكى خێزانه‌كه‌م بووبێت, چونكه زۆربه‌ى ژيانى منى گۆڕى.”
مامۆستاكه‌ى لۆڕا ڕايڵى سپێنسه‌ر, مامۆستا ليبى شاندرا كاون, نه‌ك هه‌ر هاوكارى بوو له‌وه‌ى متمان و باوه‌ڕبه‌خۆبوونى بۆ دروست بێت, به‌ڵكو له ئه‌زموونى كرداريى كارى وانه‌وتنه‌وه‌شدا پاڵپيوه‌نه‌رى بوو. ” باوه‌ڕى وابوو پێم كه من ده‌توانن شتانێكى گه‌وره ئه‌نجام بده‌م, وه‌منيشى هێنايه سه‌ر ئه‌و قه‌ناعه‌ته. هيوادارم منيش ئێستا بتوانم نيوهێنده‌ى ئه‌و مامۆستايه بم بۆ خويندكاره‌كانم وه‌ك چۆن ئه‌و بۆ من وابوو.”
كه‌سانى هانده‌ر و پاڵپشتيكار هه‌ر ته‌نيا مامۆستايانيش نين, به‌ڵكو ڕاوێژكاران و ڕاهێنه‌رانيش ده‌توانن ئه‌و ڕۆڵه بگێڕن. ڕاهينه‌ره‌كه‌ى پێشووى نيك توتۆڵۆ, جێف ئيوين, دواى تێپه‌ڕينى بيست ساڵ هێشتا بۆ ئه‌و مايه‌ى ئيلهام وه‌رگرتنه. ئه‌و نرخ و بايه‌خى بۆ كارى پێكه‌وه‌يى تيم, كارى جدديى و هه‌سته‌ى خۆبه‌گرنگزانيى داده‌نا. به‌لاى هه‌مووانه‌وه ئه‌و ئه‌وكه‌سه بوو كه به‌رده‌وام له هه‌وڵى تێفكرين دابوو بۆئه‌وه‌ى شوێنگه‌يه‌كى گونجاو له ده‌مى ياريكردندا بۆ ئێمه بۆ دۆزێته‌وه, تا بزانين ئێمه خۆمان له كوێ و چيدا گونجاوى ياريكردنين.
مامۆستايانى گۆڕانكار خوێندكاره‌كانى خۆيانيان خۆشده‌وێت
وه‌ڵامده‌ره‌وه‌كان سه‌د و هه‌شتا و حه‌وت جار وشه‌ى خۆشه‌ويستييان له وه‌ڵامه‌كانياندا به‌كردار ناوهێنا. نيشاندانى خۆشه‌ويستى بۆ خوێندكاران, له‌ڕێگه‌ى ئاماژه‌يه‌كى بچوكيش بێت به‌ڵام مانادار, كاريگه‌رترينى شته كه مامۆستايانى گۆڕانكاريى هێن به ژياندا ده‌توانن له‌م ڕووه‌وه بيكه‌ن. كاتێك مايكڵ مۆيڵ له جێگادا كه‌وتبوو, مامۆستاكه‌ى ئه‌وكاتى پۆلى چواره‌مى, ليز تۆماس, به خۆى و ده‌سته‌واره‌يك كتێبه‌وه هاتبووه سه‌ردانى تاوه‌كوو دڵخۆشى بكات— ئه‌و ئه‌ماژه ئه‌رێنييه‌ى كه مايكڵ مۆيڵ دواى تێپه‌ڕينى سى و هه‌شت ساڵ به‌سه‌ريدا هێشتا به گرنگييه‌وه يادى ده‌خاته‌وه. ( خۆئه‌گه‌ر سه‌ردانكردنى ماڵيش ڕێنه‌كه‌وێت, ته‌له‌فونكردنێكى ئه‌رێنييانه‌ش ده‌توانێت هونه‌رى خۆى له‌و ڕووه‌وه بنوێنێت)
مامۆستاكه‌ى قۆناغى دووه‌مى ئه‌وكاتى كه‌يڵه مه‌كنێڵ, كاسى نيگرێن, به ڕۆحێتێكى قۆشمه‌كارانه‌وه هه‌ست و سۆزى خۆى بۆ خوێندكاره‌كانى نيشان ده‌دا.” له‌ڕاستيدا هه‌موومانى خۆشده‌ويست, ئه‌توانين بڵێين به‌وجۆره‌ى كه له‌كاتى وانه‌كاندا وانه‌ى پێده‌وتينه‌وه. وانه‌كانى به‌جۆرێك خۆپۆشينى به به‌رگى ديانسۆڕ يان گه‌ڕيده‌وانه‌وه لا ئاسان و خۆش ده‌كردين. هه‌رگيز نه‌تده‌زانى چى له هه‌گبه‌ى قۆشمه‌كارييه‌كانيدايه.”
خوێندكاران ده‌توانن به قه‌د ئه‌نه‌ندازه‌ى شتێكى ساده‌ى وه‌ك ڕاست وتنى ناوى خۆشيان هه‌ست به خۆشه‌وه‌يستى مامۆستاكانيان بكه‌ن. جێنه ڵاوڕى و خێزانه‌كه‌ى به‌رده‌وام له جێگۆڕكێدابوون. بيريه‌تى كه چۆن مامۆستاكان به‌رده‌وام ناوه‌كه‌يان چه‌وت ده‌وت. به‌رده‌وام به‌وه نيگه‌ران ده‌بوو, به‌ڵام ڕۆژێك له يه‌كه‌م ڕۆژى ئاماده‌بوونى له وانه‌ى ئينگليزيى پۆلى يانزه‌‌دا, مامۆستا نوێيه‌كه‌ى, مامۆستا هۆڵمان, ناوه‌كه‌ى به دروستيى وه‌ك خۆى وتوو. يادى ئه‌و ساته‌ى دێته‌وه و ده‌ڵێت: ” سه‌رم سوڕماو و قسه‌م بۆنه‌كرا. ئه‌و به‌جۆرێك ناوى ئێمه‌ى ده‌وت وه‌ك بڵێيت ناوى هه‌ريه‌ك له ئێمه مانايه‌كى هه‌بووبێت بۆى. ئيدى دڵمانى به‌لاى خۆيادا برد و, به‌و جۆره‌ش توانى زهنيشمان بۆخۆى به‌رێت.”
له‌كۆتايدا, به‌گه‌ڕانه‌وه‌مان بۆ سه‌ره‌تاكانى باس, ئێستا ئه‌وه بۆ هه‌مووان ڕوون بۆته‌وه كه ڕێنوێيدارترين و درێژخايه‌نترين ڕێگا بۆئه‌وه‌ى منداڵێك بپه‌ڕێنيته‌وه ئاستى گۆڕانكارييه‌كى نوێ, بۆئه‌وه‌ى به‌ڕاستيى جياوازييه‌ك بۆ ئه‌و له ژيانيدا دروست بكه‌يت, ئه‌وه‌يه كه بتوانرێت له‌كاتى خۆياندا ڕه‌هه‌نده نابه‌رجه‌سته زهنييه‌كانى وه‌ك هه‌ست و سۆز, سه‌بر و ئاراميى, زه‌برڕه‌فتاريى و نيانڕه‌فتاريى وه‌ك پێويست له‌گه‌ڵ وانه‌كاندا به‌كاربهێنرێت. كاتێكيش به‌م جۆره خوێندكارێك به‌ختى ده‌بێت “مامۆستايه‌كى گۆڕان به ژيانداهێنه‌ر” ببينێته‌وه, ئه‌وكات كاريگه‌ريى سوده‌كانى بۆى تا درێژايى ژيانى ده‌خايه‌نێت. له زۆربه‌ى حاڵه‌ته‌كاندا, زۆربه‌ى ئه‌وانه‌ى كاتى خۆى خوێندكاربوون و به‌ده‌م داواى پرسياره‌كه‌ى سه‌ره‌تاى باسكه‌مانه‌وه هاتن و وه‌ڵاميان دابوويه‌وه, كه بريتيى بوون له سه‌د و چل و پێنج كه‌س, دواجار خۆشيان ببوون به مامۆستا و, هه‌مان ديارى نه‌ريتييانه‌ى په‌روه‌رده‌ييان بۆ نه‌وه‌كانى تر ده‌گواسته‌وه.
هه‌روه‌ك كاراكته‌رى “گاڵته‌چيى” له كۆميدياى” شه‌وى دوانزه‌يه‌م”ى شكسپيردا ده‌ڵێت: “هيچ تاريكاييه‌ك نييه به‌بێ نه‌زانيى.”
سوپاس بۆ هه‌ركه‌سێك كه له هه‌وڵى هێنانى مه‌شخه‌ڵى ڕووناكين له‌م نێوانه تاريكه‌دا.
سه‌رچاوه‌ى بابه‌ت: ئيره ببينه
سه‌رچاوه‌ى وێنه: ئيره ببينه
وەرگێڕ: Barham Jamal
هەڵەچن: دابان بەهمەن أحمد
ديزاينەرى وێنە: فێرۆپيديا
